Czy wiesz, że:

• W Azerbejdżanie ponad 35% kobiet przyznało, że doświadczyły przemocy z rąk męża lub jego rodziny, jednak liczba zgłoszonych przypadków przemocy domowej jest bardzo niewielka w porównaniu z liczbą maltretowanych kobiet, które decydują się pozostać milczącymi ofiarami.
• Każdego roku setki młodych kobiet w Kirgistanie jest porywanych i zmuszanych do małżeństwa, w większości przypadków z nieznajomym mężczyzną. Tysiące kobiet cierpią w milczeniu nie mając odwagi sprzeciwić się zwyczajowi porywania narzeczonych.
• Każdego roku setkom kobiet w Polsce odmawia się prawa do decydowania o tym, czy chcą urodzić nieuleczalnie chore lub poczęte w wyniku gwałtu dziecko. Pomimo tego, niemal żadna z nich nie szuka sprawiedliwości w oparciu o pogwałcenie swoich praw gwarantowanych przez polskie prawodawstwo.
• W Tadżykistanie „bicie żony” jest powszechnym zjawiskiem i każdego roku ponad 2,500 kobiet – ofiar przemocy domowej – szuka pomocy w Centrach Kryzysowych. Jednak te kobiety należą do wyjątków, większość maltretowanych kobiet nie zwraca się o pomoc ani do organów ścigania, ani do instytucji socjalnych.
• Każdego roku setki kobiet i dziewcząt z Uzbekistanu padają ofiarą handlu ludźmi, w szczególności w celu pracy w tzw. usługach seksualnych, pomimo tego, że w kraju istnieje prawo mające zapobiegać i powstrzymać ten proceder.

Dlaczego kobiety w tych krajach cierpią pomimo, że przepisy krajowe i międzynarodowe gwarantują ochronę ich praw? KARAT wraz z partnerami postanowił przyjrzeć się problemowi i rozpoczął projekt zatytułowany „Regionalna koalicja na rzecz CEDAW i dostępu do sprawiedliwości”.

Projekt był oparty na poprzedniej inicjatywie realizowanej przez KARAT w latach 2008 – 2009, która dotyczyła promocji Protokołu Fakultatywnego do Konwencji w sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet (OP CEDAW) w Europie Środkowo-Wschodniej i Azji Środkowej. Jednym z efektów tej inicjatywy było uzyskanie wiedzy, że kobiety, które padają ofiarą dyskryminacji ze względu na płeć niezwykle rzadko korzystają z prawnych mechanizmów krajowych, aby dochodzić swych praw.

W konsekwencji, KARAT wraz z partnerami z Azji Środkowej zdecydował się zidentyfikować bariery, które powstrzymują kobiet przed szukaniem sprawiedliwości na gruncie krajowym i międzynarodowym, wypracować odpowiednie rekomendacje (oparte na potwierdzonych potrzebach kobiet w kwestii dostępu do sprawiedliwości) do rządów oraz instytucji międzynarodowych, a w rezultacie poprawić dostęp kobiet do sprawiedliwości w Regionie.

W efekcie realizacji tego projektu zostały zidentyfikowane bariery, które jak się okazało znacznie wykraczają poza ramy prawne krajów biorących udział w projekcie (Azerbejdżan, Kirgistan, Polska, Tadżykistan i Uzbekistan). Przeprowadzone badaniapokazały, że prawodawstwo wszystkich pięciu krajów często zawodzi w przypadkach nawet najbardziej powszechnych naruszeń praw kobiet na gruncie płci, pomimo tego, że obowiązujący system sprawiedliwości zarówno krajowy, jak i regionalny i międzynarodowy gwarantuje ochronę tych praw.

Charakterystyczną cechą tych naruszeń jest fakt, że są one głęboko zakorzenione w tradycji i/lub religii społeczeństw i dlatego nie są postrzegane w kategoriach naruszeń praw człowieka. Dla kobiety kwestionowanie szeroko akceptowanych form postępowania może skutkować społecznym ostracyzmem, wykluczeniem z rodziny, a w konsekwencji utratą środków do życia, gdyż bardzo często jest ona całkowicie zależna od mężczyzny. Powstrzymuje to kobiety od dochodzenia swych praw na gruncie krajowym, co przekłada się bezpośrednio na bardzo niską liczbę spraw dotyczących dyskryminacji ze względu na płeć składanych z krajów Regionu do międzynarodowych instytucji praw człowieka.

W ramach projektu KARAT wraz z partnerami skoncentrował się na konkretnych formach naruszeń praw kobiet w ich krajach: przemoc domowa w Azerbejdżanie i Tadżykistanie, porywanie narzeczonych w Kirgistanie, dostęp do legalnej aborcji w Polsce oraz handel kobietami w Uzbekistanie.

Więcej informacji na temat dostępu kobiet do sprawiedliwości w krajach biorących udział w projekcie można znaleźć w publikacji “Women’s access to justice in Central and Eastern Europe and Central Asia” oraz w raportach krajowych dostępnych TUTAJ.

Aby uzyskać więcej informacji na temat projektu skontaktuj się z Aleksandrą: aleksandra.solik@karat.org.pl